Digestane 37.15.1.2: ugudeleg framferd

Eg les framleis i James B. Rives’ Religion in the Roman Empire (Blackwell Publishing, 2007), no i kapitlet Roman Religious Policy. Han innleier med å understreke at ein ikkje kan tale om «éin romersk religion»; sidan romersk religion ikkje var a cohesive system of inte­grated practices and beliefs, but instead involved over­lapping sets of cult practices, myths, icono­graphic con­ventions, and philo­sophical pro­positions. The norm was thus one of mul­tiple tra­di­tions […] (Rives 2007: 182). Det som kom vidare var endå meir interes­sant å lese: Han fortel nemlig at det me er vane til å tenkje, at dei kravde til­beding av keisaren, rett og slett ikkje er rett:

Although governors and other officials issued decrees mandating the celebration of imperial accessions and victories, local authorities were the ones who implemented them; in many cases it was the local elites themselves who took the initiative in establishing honors for the emperors. But neither local authorities nor Roman officials monitored and enforced individual participation in these ceremonies, any more than in other public cults.

Rives 2007: 183

Det dei gjorde, derimot, var å forby det dei såg på som uønska tradisjonar og åtferd; nokre av desse blei faktisk forbodne, og dei brukte to uttrykk for å omtale desse: impius og sacrilegus (korte vokalar, trykk på tredje siste staving), ɔ: ein som var udedig og ein som stal eigedom som var vigd til ein guddom. Då tenkte eg umiddelbart på om det kunne vere noko å hente om dette i Digestane, og sidan eg har laga meg ein søkbar database over dei, gjorde eg eit kjapt søk.

Kva gjeld treff på sacrilegus, fekk eg desse 11:

• Dig. 1.18.13pr.
• Dig. 10.2.4.2
• Dig. 12.5.2pr.
• Dig. 45.1.27pr.
• Dig. 48.13.4.2
• Dig. 48.13.6
• Dig. 48.13.7
• Dig. 48.13.11.1
• Dig. 48.19.16.4
• Dig. 48.2.7.5
• Dig. 48.4.1pr.

Treff på impius

• Dig. 28.5.49.1
• Dig. 29.2.71pr.
• Dig. 37.15.1.2

---

Lista blir oppdatert med lenkjer etter kvart som eg tek dei for meg.

Søket gav meg tre treff: Dig. 28.5.49.1 (om udedige sonar), Dig. 9.2.71pr (om slavar som har blitt betalt løysepengar for, for å frigjere dei frå fienden: å gjere dei til frigjevne arvingar i testamentet gjer slaven fri, for å sende denne tilbake til trelldom hjå fienden er satis impius: dugeleg slemt), og Dig. 37.15.1.2: sonar som vanærar foreldra sine.

Sī fīlius mātrem aut patrem, quōs venerārī oportet, contumēliīs adficit vel impiās manūs eīs īnfert, praefectus urbis dēlictum ad pūblicam pietātem pertinēns prō modō ējus vindicat.

Viss ein son forårsakar mora eller faren, som det er rett at han ærar, fornærmingar eller påfører dei udedige hender, hemnar byprefekten eit brotsverk – som gjeld offentleg fromhet – på sin måte.

Digestane 37.15.1.2.

Det ser ut frå dette ut til at på tida då Ulpiān skreiv, ɔ: fram til 223 e.v.t., var også denne typen udediske handlingar blitt del av brotsverka som ein reknar som vīs pūblica: offentlege brotsverk, ɔ: brotsverk mot staten og folket. Det er no interessant å merkje seg at ein tydelegvis ikkje såg det som eit problem at døtrer skulle finne på å gjere slikt.